As comidas e as cancións de Merucha, a miña nai.

O arrecendo da pota de peros a  quecer co viño branco, o azucar e a canela. Ese é o meu recordo máis vivo do nadal. A miña nai cociñando e a pota a ferver.

O tío Cándido, a avoa Emérita e Merucha, a miña nai

 Eu, que nunca fun un gran comedor, e moitos disgustos fixen pasar por ese motivo, cando era neno, lembro a miña nai cociñando algunhas das súas receitas máis sonadas: o pudin de pan con leite, noces e uvas pasas, o arroz con leite, que agora non son quen de comer,vaia vostede a saber o por que, os guisos de carne con loureiro, os callos con garbanzos e macarróns, as castañas cocidas con néboda e fiuncho, e as orellas de carnaval.

Ela tiña unha libreta de receitas escritas a man, cunha fermosa letra redondiña,  que creo que ten a miña irmán Blanqui, e tamén o recetario de Picadillo.

Mais non todo era de cor de rosa na hora de comer. Eu sempre aborrecín o bacallao, sobre todo o cocido. Como todas as nais, a miña, obrigábame a comelo cando tocaba e tivemos grandes broncas, un día si e outro tamén, a conta del. Un día, xa estaban para sair conmigo ao médico, porque tiña unha forte dor no corazón, cando á miña nai veulle un desas chispas de lucidez que a todos nos veñen e preguntou: É polo bacallao, non?. Eu non poiden negalo. Entón, sacar abrigo e bufanda e  sentarse novamente na mesa a comer.

A miña nai e o meu pai na voda de Vita e Moncho.

Ela nunca mo contou pero, hai un par de anos, Vita, unha das súas amigas preferidas, reveloume algo que me deixou pampo: a miña nai aborreceu o bacallao cando estaba preñada de min. As nais son un pozo de sorpresas. Nunca mo dixo, supoño que para non debilitar a súa posición nas batallas cando tocaba batallar polo bacallao.

Sin embargo non recordo a miña nai cociñando bacallao. Nin tan sequera recordo si tiña a receita na súa libreta, que lin un cento de veces. Recordo as comidas que citei anteriormente.

Outra das cousas que facía ben a miña nai era cantar. Cantaba moi ben a miña nai Merucha. Blanca Emérita no carnet, como a miña avoa, pero Merucha para quen a coñecía. Digo que cantaba moi ben, cunha fermosa e limpa voz de soprano. Da coral de Tonio Paz as zarzuelas e de colleita propia, non sei quen lla aprendera, “unha noite na eira do trigo”. Tan ben a cantaba e tanta emoción lle puña no cantar que dou fe de que vin chorar a persoas que malamente entendían o galego cando a miña nai cantaba esa tráxica historia de amor destrozado pola emigración. Abaixo vos deixo a fermosa versión de Uxía que, vos podo asegurar, escoitoulla cantar moitas veces a miña nai.

O arrecendo dos peros a cocer en viño branco, con azucar e canela, e a miña nai cantando, na cociña, é a mellor imaxe que teño do fogar, do amor materno, do caloriño e a seguridade que vivín cando era neno.

Hoxe, noite do catro de xaneiro, hai néboa, pero deixa ver a lúa e as estrelas. E unha presencia que sempre está aí cando a preciso.