Con dereito a moto.

“MAIORÍA DE IDADE AOS 18 ANOS CON DEREITO A MOTO”.
 

Este era o texto dunha fermosa pintada nunha rúa de Santiago de Compostela que apareceu no muro cando se discutía en España a Constitución de 1977.

Eu sempre gustei das pintadas.

Durante anos foron a rede social dun mundo dominado polas redadas policiais, os tribunais de orde pública, as detencións sen dereitos,... en fin, nun estado no que o nacional catolicismo fascista facía o que lle petaba e moito máis.

As pintadas eran a rede social e tamén o símbolo da resistencia. Anunciaban folgas, protestaban polos despidos, lembraban a situación das persoas detidas,...

Unhas eran de amplio espectro e outras de acción máis local . Unhas falaban en nome de organizacións, máis ou menos amplias, e outras eran a acción de activistas que ían por libre.

Incluso as había que eran froito dun acto fallido, como a que iluminou durante anos o muro dunha das rúas próximas á rúa do Franco en Compostela: “NON A SUBA DAS TASAS ACAD “ rematada bruscamente, vai ti a saber si por agotamento do sprai ou por aparición dos corpos policiais.

Un colega, que era un cachondo, empeñouse, e conseguiu, que nun par de manis a consigna que coreabamos en grupo fora precisamente esa: ”Non á suba das tasas acad”, con gran asombro da compañía manifestante e certa indignación pola parte organizadora que tentaba a voz única da reivindicación do momento.

Facer unha pintada, naquelas circunstancias non era tarefa doada. En primeiro lugar había que se facer cos sprais, porque pintar a brocha requería caldeiro e daba moito o cante. Nunca sabías moi ben que contar na tenda o motivo de precisar uns sprais e tampouco saías coa seguridade de que os da tenda non estiveran conectados coa secreta. A paranoia era o caldo de cultivo daquel entón. Logo había que ter o lema, chegara a través do partido ou fora de colleita propia. Escoller  a parede onde pintar e quedar para facela. Normalmente, unha persoa pintaba e as demáis vixiaban por si viña alguén.

A medida que o noso estado se homologaba aos demáis estados de Europa, o xénero literario da pintada foi caendo en desuso, sobre todo porque unha gran parte das mensaxes xa se podían lanzar en formatos diferentes como xornais, emisoras de radio e televisión.

De todos os xeitos, aquelas máis individuais, máis creativas seguiron e siguen iluminando os muros, tanto os reais como os virtuais.

Nunhas rúas cargadas de propaganda mercantil, hai quen nos quere convencer de que as pintadas son accións que deterioran o espacio urbano. Nada máis lonxe da realidade.

Versos que escapan da cárcere dos libros para deitarse na cal; chamadas íntimas de socorro que se socializan; ocurrencias cachondas que meten o dedo no ollo do cíclope,... un mundo sen pintadas sería moito máis gris e aburrido.

Hai anos, cando a tele era en branco e negro e un lorito mandón de voz afrautada asinaba condeas de morte, houbo un peche de varios días no Pazo de Fonseca, daquela sede da Facultade de Filosofía e Ciencias da Educación.

Durante tres ou catro días, rodeado o edificio pola pasma, a xente pechada discutiu sobre o divino e o humano en asembleas que duraban horas e mesmo chegaban á madrugada. Moitas deses discursos foron tomando forma de letra e acabaron estampadas nas paredes. “El Papa se casca pajas”, “Estos romanos están majaretas” ou unha ben grande que case ocupaba unha das paredes de lado a lado: “Si el trabajo es salud, viva la tuberculosis”. Nunca tantas cores e mensaxes iluminaron as paredes de aula algunha.

Cando rematou o peche, din que, a parte máis aplicada, politicamente falando, do estudantado, espantada pola imaxe que toda esa verborrea ácrata poidera dar do estudantado en loita, acordou, co rector, borrar con branca e virxinal pintura todo o escrito nas paredes.

Un par de días despois, xa ben comidos e durmidos, un comando, a plena luz do día, a cara descuberta e rompendo entre gargalladas, berros e mesmo cantos, todas as leis da clandestinidade, escribiu solemnemente sobre os muros virxinais do claustro:

“PC y MC lavan más blanco” e “El Rector tiene almorranas en el cerebro”.

E con elas convivimos bastante tempo, mentres a democracia se abría paso entre porrazos e componendas, palmaba o lorito, e quen viña detrás comenzaba a buscar sitio para poder desenvolver os graffitis que levaban acubillados nas mochilas.

Por certo, voto si houbo e as motos prometidas son as que se venden nas campañas.   

 

A frauta do avó.

José Francés Carpintero

O meu avó Pepe tocaba a frauta. Supoño que nunha das bandas de música do Porriño, pois daquela chegou a haber tres funcionando, como recolle o meu irmán Quico Paz Antón no seu libro “Bandas, músicos e orquestras do Porriño”.

Quico tamén é o autor do retrato que vedes a esquerda, onde o meu avó, José Francés, aparece coa súa frauta. No cadro, Quico quixo deixar constancia doutros dous sinais identificativos do avó: o carnet da UGT e un tren que simboliza o seu traballo de factor na estación do Porriño. Antes estivera na dos Valos, coincidindo co nacemento do meu pai, que naceu no Porriño porque así o quixo a miña avoa Elena.

O meu avó era fillo de Orícera e José e era o maior de sete irmáns: José, Antonio, Eleazar, Asunción, Raquel, Josefa e Eladio. A súa casa familiar estaba no Codesal. Unha casa de planta baixa que tiña un poio, onde recordo sentaba a miña bisavoa Orícera. O bisavó viñera dun pobo de Salamanca chamado Valdelosa e trouxera, ademáis do seu saber para o comercio do viño, as ideas socialistas e republicanas e a militancia no partido fundado por Pablo Iglesias.

En resume, unha familia normal de xente traballadora, nos inicios do século XX.

Quico Paz Anton.

A Quico Paz Antón eu chámolle irmán, que é como se chamaban entre si os galeguistas das Irmandades da Fala. E Quico, que gosta da historia e de profundar nos arquivos e nas hemerotecas, conta no seu libro “O Porriño, 1936” o que aconteceu coa familia Francés naquel entón.

O meu avó José foi detido polos golpistas e internado nunha cella en Tui. Nun xuizo militar sumarísmo foi acusado de rebelión e de pertenza ao Comité de Defensa da República. Condeado a morte, fusiláronno na mañán do día 27 de agosto de 1936. Canda el, eran fusilados Enrique Jaso, José Alonso“Pepe o Negro”, Manuel Losada “Mandamadre”, José Barreiro e Francisco Guinde.

Aos meus tíos avós Antonio e Eleazar viñéronnos buscar á casa familiar do Codesal os da Brigada do Mencer e foron asasinados en Tomiño e guindados nunha cuneta.

A tía avoa Asunción, que resultara ferida nunha perna vindo da defensa de Lavadores, ao se cruzar, en Puxeiros, o camión que a levaba cun destacamento de militares golpistas, pasou varios anos na prisión de Saturrarán.

O tío avó Eladio pasou calamidades en distintos campos de concentración franquistas, o derradeiro na provincia de Burgos.

Nin prenderon, nin mataron ao bisavó e á bisavoa. Quizabes para que a súa condea fora aínda máis dura que a propia morte.

Hoxe, que é día da música, ocurriuseme falarvos do meu avó José Francés Carpintero, que era era factor da Renfe, na estación do Porriño, socialista, republicano e que tocaba a frauta. A frauta non sei onde iría a parar pero aínda sigue viva a melodía.    

O camiño da paz.

Paz Raña Lama.

Un artigo da miña amiga Paz Raña, no xornal dixital Praza Pública, leva bailando todo o día na miña cabeza. Un canto de esperanza nunha sociedade realmente civilizada onde a palabra sexa o camiño para a resolución dos conflictos. Ben escrito, como nela é habitual, e cargado de sabiduría e emoción.

Mentres as bombas caen (caían?) sobre a Franxa de Gaza e os cohetes disparan as alarmas en Israel, Paz é quen de aprendernos que hai luz logo da noite e que depende de cada habitante deste planeta que esa luz chegue e permaneza acesa  para sempre.

Paz sempre foi así: humana e intelixente. Unha mestra a quen escoitar e con quen procurar compartir camiño.

Pero, por si o día non estaba completo, acabo de atopar, tamén a través de Praza, un video de Euskal Televista no que se informa dunha xornada en lembranza de Ernest Lluch, un pacífico socialista víctima da violencia de ETA, que ao mellor seguiades no programa La ventana da Ser conducido por Genma Nierga. O motivo da nova é a presencia de dous representantes do que adoitan en chamar a esquerda abretzale na xornada. A súa presencia mostra que se está a recorrer un novo camiño en Euskadi no que a palabra pode chegar a substituir ás armas.

Rosa Lluch

Sin embargo, nese video hai unha imaxe, unha persoa, que é como lóstrego que, en sentido bíblico, é quen de facer que caiamos definitivamente do cabalo: Rosa Lluch, a filla de Ernest. Un exemplo de dignidade e perdón.

Non pode haber paz sin asumir a verdade e ter capacidade de perdoar. Esas, e non outras, son as verdaderas actitudes heroicas que o mundo precisa.    

Mergullados na néboa.

En principio foi a néboa. Logo chegou todo o demáis.

"De quen estaría escapando o primeiro habitante do Porriño?", di o meu amigo Roger, que ten a retranca propia dos galegos que son quen de poñer a orella para captar os harmónicos da cultura oral deste país.

Pero o certo é que aprendeunos a mirar o mundo dun xeito que non é posible nas terras soleadas, demasiado claras e precisas, demasiado evidentes. O noso é saber que as cousas non son exactamente como parecen senón como se nos aparecen, e que "teñen días", como dí  O Carrabouxo.

Para min, a néboa é o camiño ao instituto, co abrigo, os libros e esa sensación que tes ao saír dunha película, mentras a historia, a música, as voces,... siguen xogando no teu maxín; o mundo das ensoñacións sensuais, que acomodan os teus pasos ao ritmo da sorpresa, do incerto.
O mesmo que o Castroforte del Baralla de Torrente, nós aprendemos, na néboa, a levitar sobre o chan cando nos imos ensimismando.